Cergowa, jeden z najwyższych i najokazalszych szczytów Beskidu Dukielskiego. Jej masyw widziany z lotu ptaka opisywany jest jako piękny leżący koń, a cała sylwetka majestatycznie góruje nad Duklą. Nie da się jej nie zauważyć. Jadąc drogą międzynarodową w stronę granicy ze Słowacją można podziwiać piękno góry z okien samochodu. Jej nadzwyczajność tkwi nie tylko w fascynującym kształcie, ale także w przyrodniczej, geologicznej i historycznej unikalności.
Cergowa posiada trzy wierzchołki. Na szczycie najwyższego, bo liczącego 716 m n.p.m. króluje żelazny krzyż, do którego podróżują wędrowcy, a każdy z nich może złożyć podpis w pozostawionej tam Księdze Wpisów. Pozostałe dwa szczyty liczą 683 m n.p.m. i 681 m n.p.m.
Znaczna część Cergowej jest objęta ochroną rezerwatową. Mieści się tu "Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej" powstały w 1957 r. na północnych stokach góry i "Cisy w Nowej Wsi"- zbocza południowo-wschodnie. Jednym z fenomenów przyrodniczych Cergowej jest występowanie jednego z najrzadszych drzew w Polsce, jakim jest cis pospolity. Co ciekawe, był on pierwszą w Polsce rośliną objętą ochroną, a uczynił to już w 1423 roku Władysław Jagiełło na mocy statutu wareckiego. Odnalezienie go nie jest sprawą prostą, gdyż rośnie w oddaleniu od szlaków i ścieżek, lecz zwiększa to tylko radość z odkrycia tej wyjątkowej i cennej rośliny.
Oprócz bogactwa roślinności, Cergowa skrywa w sobie także owiane niesamowitymi historiami jaskinie. Odkrycie ich to propozycja dla odważnych, gdyż trzeba zejść z wytyczonych ścieżek i zapuścić się w las, by ujrzeć je na własne oczy. Z jaskiniami wiążą się liczne opowiadania, z których jedno opisuje podziemne korytarze prowadzące aż do zamku Kamieniec w Odrzykoniu. Najbardziej znane są: Jaskinia pod Bukiem, Jaskinia gdzie spadł samolot (jej nazwa upamiętnia katastrofę niemieckiego samolotu podczas II wojny światowej), Przy Szkółce, Na Wierzchowinie, Gdzie wpadł Grotołaz.
Oprócz jaskiń, Cergowa ma także inne wyjątkowe miejsca. Interesującym przykładem są zarastające stawy, z których jeden nosi nazwę Morskie Oko. Kolejnym wartym odwiedzenia punktem w drodze na szczyt jest Złota Studzienka, naturalne źródło wody, której przypisuje się cudowne właściwości. Cech uzdrawiających miała woda ta nabrać za sprawą św. Jana z Dukli, który w tym miejscu miał rozpocząć swoje pustelnicze życie.
Cergowa to także ciekawe i urozmaicone szlaki turystyczne. Wiedzie przez nią szlak główny beskidzki oznaczony kolorem czerwonym i towarzyszący mu szlak papieski, a także ścieżka dydaktyczna i żółty szlak gminy Dukla – Stasiane. Zaś u podnóża Cergowej znajdują się szlaki rowerowe, konne oraz tematyczne.
Najszybszą i najkrótszą, choć wcale nie najprostszą drogą na szczyt Cergowej jest żółty szlak gminny, prowadzący z centrum Dukli na północne, najbardziej strome stoki masywu. Na szczycie żółty szlak gminny krzyżuje się z Głównym Szlakiem Beskidzkim koloru czerwonego. Można nim zejść na zachód do Nowej Wsi, lub kierując się na północny wschód przez Lubatową do Iwonicza-Zdroju. Tędy właśnie wędrował w latach 50-tych papież Jan Paweł II i na jego cześć ten odcinek szlaku czerwonego nazwano jego imieniem.
